GIA PHẢ TỘC VÕ
Ở các xã hàm Nhơn, xã Hàm Liêm phường Phong Nẫm
Huyện Hàm Thuận Bắc, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận.
Võ Hỷ Khánh, Võ hỷ Ngọc hậu duệ Võ tộc biên ký
Kết quả sưu tầm cho thấy nguồn gốc gia phả Võ tộc Quảng Nam có quan hệ với Võ tộc Phan Thiết Bình Thuận:
Theo chứng lý qua bản: “Thái Nguyện Quận Võ công tộc Tông đồ” do Võ tộc Quảng Nam lập năm Duy Tân tứ niên thì Cao Cao thuỷ tổ lập Võ tộc Quảng Nam là Tứ Thuỷ tổ Võ Văn Thông, hậu nhơn đệ nhất tổ Võ Văn Sự, đệ nhị tổ Võ Văn Tổng, đệ tam tổng Vũ Văn Liên, do hưởng ứng lời kêu gọi khai hoang lập ấp thời Hậu Lê khoảng năm 1589, từ trấn Nghệ An vào sinh sống và lập Võ tộc tại làng Bàn Thạch huyện duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam và gia phả cũng được lập từ đó. Tính đến nay đã ghi được đến đời thứ 17.
Theo chứng lý qua bản phụ lục và gia phả viết bằng Hán tự (bản chánh hiện lưu giữ tại nhà Tự Gò Tranh, thành phố Phan Thiết) thì tộc Võ Phan Thiết Bình Thuận do Khởi tổ Võ Vi sáng lập, hậu nhân của Cao tổ Võ Lương, cháu đời thứ 10 của tứ thuỷ tổ Võ Văn Thông (theo gia phả Quảng Nam). Không rõ nguyên nhân tổ vào Phan Thiết sinh sống. Lập tộc vào năm Duy Tân thập niên năm Bính Thìn (1916). Tính đến ngày Cách mạng tháng 8 năm 1945 đã ghi được đến đời thứ 7 (lót chữ Hỷ).
Qua các chứng lý khác vừa sưu tầm được trong 10 năm qua được biết rõ thêm:
Nhân ngày giỗ tổ Võ ngày 2 tháng 3 âm lịch năm 1989 tại nhà tự riêng của ông Võ Hỷ Minh ở Tân Long Hàm Tân do con cháu họ Võ từ các tỉnh Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Bình Thuận hiện sinh sống trong vùng huyện hàm Tân tổ chức. Quyển gia phả tộc Võ từ Quảng Nam gởi vào được đem ra đọc để con cháu sưu tầm nguồn gốc thì thấy: Ông Võ Vi cháu đời thứ 10 của tứ thuỷ tổ Võ Văn Thông, trên phần cước chú có ghi 3 chữ; “Vào Phan Thiết”, đó là một chứng lý chính xác và quan trọng. (Quyển gia phả này được ông Võ Nhẫn người Thừa Thiên Huế muợn để sưu tầm nguồn gốc, nay đã đem ra nước ngoài - chờ tìm lại).
- Năm 1995, tộc Võ Quảng Nam lại tiếp tục đi vào các tỉnh phía Nam như: Long Xuyên, Sông Bé, Bình Thuận, Nha Trang,… để tìm con cháu ghi thêm vào gia phả, có sao lại gởi vào Hàm Tân 2 quyển, trong quyển gia phả sao lại này đánh sót 3 chữ “VÀO PHAN THIẾT”. Chứng lý này được Hội đồng gia tộc, Võ tộc Hàm Tân ký xác nhận trên gia phả (Hiện được ông Võ Thiện Tường ở thị trấn Lagi và ông Võ Đức Dương ở xã Tân Thiện Hàm Tân lưu giữ
Qua các chứng lý nêu trên ta có thể luận mà khẳng định rằng khởi tổ Võ Vi gốc người Bàn Thạch, Duy Xuyên, Quảng Nam đời thứ 10, thuộc phái Quý trong gia phả Quảng Nam đã vào Phan Thiết Bình Thuận sinh sống, lập tộc Võ từ năm 1916 và gia phả cũng được lập từ đó (Cuối đời vua Duy Tân). Nay cháu con tiếp tục ghi thêm vào gia phả cho đầy đủ, bởi chiến tranh đã làm dòng họ bị lưu lạc, nay hội tụ về.
Sơ lược chứng lý tộc Võ Phan Thiết Bình Thuận:
- Về gia phả:
Cao tổ đời thứ nhất, Tằng tổ đời thứ 2, và Thuỷ tổ đời thứ 3, Người đã sánh duyên cùng bà họ Nguyễn sinh được 07 ngườI, trong đó 3 người có hậu nhân và được chia làm 3 chi tộc:
* Ông Võ KhảI Thú Chi tộc 1 Phú Trường (xã Hàm Nhơn)
* Ông Võ KhảI Hữu Chi tộc 2 Gò Tranh (xã Phong Nẫm)
* Ông Võ KhảI Tráng Chi tộc 3 Cây Trôm (xã Hàm Liêm)
Tính đến nay đã ghi được 11 đời, thống nhất thành 1 gia phả và ghi đúng 24 chữ lót theo phụ lục Hán - Tự. Quy định của tộc Võ Bình Thuận, cháu con làm theo di huấn tổ tiên.
THUỶ - KHẢI – HUY – QUANG – KHÁNH - HỶ
PHONG - HẠNH – THÁI – ĐÌNH – VĨNH - THỌ
THIỆU - THỪA - THẠNH - MẬU- LONG – HƯNG
KHƯƠNG – NINH – PHÚ - HỮU - TRƯỜNG – MIÊN
- Về mộ phần:
Mộ phần của Cao tổ, Cao tổ tỷ, Tằng thuỷ tổ và Thuỷ tổ được chôn cất từ xưa tại Cát Ngan, Phú Trường (xã Hàm Nhơn). Những ngôi cổ mộ này được xây dựng trên 100 năm qua, đã bị sói mòn hư hỏng phần lớn nhưng vẫn được con cháu trao cho chi tộc 1 gìn giữ trùng tu.
Nay đã được xây dựng lại khang trang, đàng hoàng, nằm trong khuôn viên nghĩa trang tộc họ Võ tỉnh Bình Thuận. Có sự đóng góp kinh phí của các chi tộc.
Các mộ phần của các Cố tổ và Nội tổ khác cũng được con cháu mỗi Chi tộc giữ gìn xây đắp, có nơi như Hàm Tân đã quy định và xây dựng “Mộ phần Võ tộc” (tại nghĩa trang Tân An Hàm Tân). Chi tộc 2 có nghĩa trang tại Gò Tranh, chi 3 có nghĩa trang trên đất tộc tại Từ đường họ Võ xã Hàm Liêm.
- Về từ đường thờ phụng:
Trước ngày Cách mạng tháng 8 năm 1945 nhà tự chính “Từ đường Võ tộc” được xây dựng quy củ tại Phú Trường Cát Ngang xã Hàm Nhơn và mỗI chi tộc đều có nhà tự riêng phụng thờ cố Tổ trở xuống. Hàng năm vào ngày mùng 2 tháng 12 âm lịch tất cả con cháu ba chi tộc đều tập trung giỗ Khởi Thuỷ tổ tại nhà tự chính . Trong chiến tranh nhà tự chính bị phá huỷ hoàn toàn, nên con cháu chỉ cúng tại nhà riêng mà thôi.
Ngày kỵ Tổ Vũ tộc Phan Thiết, Bình Thuận là: Ngày mùng 2 tháng 3 âm lịch.
Được sự quan tâm ưu ái và hướng dẫn của Bá Thúc phụ Trưởng tộc Võ Khánh Di và các Cô hiện còn sanh tiền cũng như được sự đóng góp nhiệt tình của các huynh đệ tỷ muội và các con rể, con dâu nhà họ Võ. Nên hàng năm đều gặp nhau nhằm ngày giỗ tổ mùng 2 tháng chạp. Tại nhà thờ Cát Ngang Phú Trường thuộc xã Hàm Nhơn.
Các cháu nội tộc đời thứ 7 đã lập bản di ngôn và quyển gia phả thống nhất để thể hiện truyền thống gia phong Võ tộc nhằm lưu lại cho con cháu mai sau.